Κατά την παράδοση μαρτύρησε, μαζί με τις πέντε αδελφές της και τα δύο παιδιά της
Μεγαλομάρτυρας και ισαπόστολος της Χριστιανικής Εκκλησίας. Πρόκειται για την αμαρτωλή γυναίκα από τη Σαμάρεια, με την οποία συνομίλησε ο Ιησούς Χριστός κοντά στο πηγάδι του Ιακώβ. Αφού πίστευσε σε Αυτόν, βαπτίστηκε με το όνομα Φωτεινή και κήρυξε το Ευαγγέλιο με θέρμη.
Ειδικότερα η Αγία Μεγαλομάρτυς Φωτεινή καταγόταν από την Σαμαρειτική πόλη Σιχάρ . Τις πρώτες πληροφορίες για την Αγία τις βρίσκουμε στο Δ΄ κεφάλαιο του κατά Ιωάννην Ευαγγελίου (Δ’ 1 – 38).
Κάθε μεσημέρι πήγαινε έξω από την πόλη, στο πηγάδι το λεγόμενο του Ιακώβ, και εγέμιζε την στάμνα της. Εκεί, μια ημέρα, συνάντησε τον Ιησού Χριστό, ο Οποίος εφανέρωσε σ’ αυτήν όλη τη ζωή της. Ο Κύριος είπε στην Αγία, ότι Αυτός είναι « τό ὕδωρ τό ζῶν», δηλαδή η αστείρευτη πηγή του Αγίου Πνεύματος. Αυτό το «πνευματικό ὕδωρ» έδωσε ο Κύριος στη Σαμαρείτιδα, η οποία εβαπτίσθηκε Χριστιανή μεταξύ των πρώτων γυναικών της Σαμάρειας και ονομάσθηκε Φωτεινή.
Από τότε αφιέρωσε τον εαυτό της στη διάδοση του Ευαγγελίου στην Αφρική και στη Ρώμη. Εκεί έλαβε και μαρτυρικό θάνατο από τον αυτοκράτορα Νέρωνα (54 – 68), όταν αυτός έμαθε ότι η Αγία Φωτεινή έκανε Χριστιανές τη θυγατέρα του Δομνίνα και μερικές δούλες της. Κατά την παράδοση μαρτύρησε, μαζί με τις πέντε αδελφές της και τα δύο παιδιά της.
Η Εκκλησία τιμά τη μνήμη της κάθε χρόνο στις 26 Φεβρουαρίου. Την ημέρα αυτή έχουν την ονομαστική τους εορτή όσες φέρουν το όνομα Φωτεινή.
Το γεγονός της συνομιλίας της με τον Χριστό μνημονεύεται από την Εκκλησία την Κυριακή της Σαμαρείτιδος.
Απολυτίκιο
Την πηγήν δεξαμενή της σοφίας και χάριτος, εκ χειλέων Κυρίου Φωτεινὴ Ισαπόστολε, νομίμως ηγωνίσω πανοικεί, και νέμεις φωτισμόν παρά Θεού, τοις προστρέχουσι τη σκέπη σου τη σεπτή, και ευλαβώς βοώσι σου. Δόξα τω δεδωκότι σοι ισχύν, δόξα τω σε στεφανώσαντι, δόξα τω χορηγούντι δια σου, χάριν ημίν και έλεος.
